Paal 186: verplaatst, of niet?

Achter De Lethe bij Bellingwolde lag tot 1803 het drielandenpunt Nederland (voor het gemak) - vorstendom Oostfriesland - prinsbisdom Münster. Op dat voormalige drielandenpunt staat grenspaal 186, ooit de 13e paal in de reeks grenspalen waarvan in 1764 en 1784 met Münster is afgesproken is dat deze op de grens tussen Twist en De Lethe geplaatst zouden worden. In het grenstractaat van 1824, artikel 33:

"op den gezonken steen n°. 13 aan den Lethervleugeldijk of Heerenveendijk, bj de voormalige Oostvriesch-Munstersche grenzen en alwaar die tusschen de Nederlandsche provincie Groningen, en de Hanoversche kreits Meppen een einde nemen"

De 13 palen waren oorspronkelijk palen in de vorm van een kruis of, zo je wilt, hamer.

Paal 170 in februari 2011 bij Ter Apel, één van de nog resterende hamerpalen

Paal 186 is echter geen hamerpaal, de huidige paal is een vervanger van de oorspronkelijke, in 1824 al "gezonken", paal.

Paal 186 lijkt een probleem te hebben. In december 2006 is de paal gefotografeerd en staat de paal aan de slootkant.

http://www.grenspalen.nl//archief-denl/denl-archief-index.html

In december 2015 heb ik de paal ook gefotografeerd. De paal staat dan niet langs de slootkant en lijkt ook 180 graden gedraaid te zijn.

Paal 186 in december 2015

Rechtsachter lijkt de bosrand die ook op de foto uit 2006 te zien is

Het is duidelijk dezelfde paal 186. De vraag is nu of de paal verplaatst is tussen december 2006 en december 2015 of dat in die periode de sloot gedempt is die in 2006 pal naast de paal loopt. Ik denk dat de paal verplaatst is.

In 2011 schreef Bram Esser in het blog Noorderbreedte over zijn wandeling met Henk Opheikens langs de grens achter De Lethe. Grenspaal 186 komt ook even langs:

Langs een kanaal groeien kromgetrokken berkenbomen in een bocht. Als we de bocht door zijn, vertelt Opheikens dat dit Duitsland is. ‘Maar waar zie je dat nou aan?’, vraag ik hem. ‘Ja, dat kun je dus niet zien, het is een kwestie van geloven. Vroeger stond hier een grenspaal, maar die is gestolen. Ik heb erover gebeld maar niemand weet er iets van.’

Goed, het kan over een andere paal gaan die er niet meer staat, er zijn er immers meer achter De Lethe. Maar nee, even verderop:

Op de terugweg lopen we weer langs de akker waar de verdwenen grenspaal zou moeten staan. Enkele voren glimmen nog van het ijs. Opheikens staat stil en kijkt nog eens goed. Tot zijn stomme verbazing steekt er een grote stompe paal van natuursteen uit de klei. Hij weet niet wat hem overkomt. ‘Dat is de grenspaal’, zegt hij met ingehouden enthousiasme omdat hij het nog niet helemaal kan geloven. ‘N’, staat erin gekerfd en nummer ‘186’ valt nog op te maken uit vage streepjes witte verf. ‘Ik begrijp hier helemaal niets van. Dan zullen ze hem wel gevonden hebben en hebben teruggeplaatst.’ Ik kijk naar de steen en bedenk dat het gevaarte ook ondergronds nog een stuk zal doorlopen. Het lijkt mij al met al stug dat het ding ooit van z’n plaats is geweest, net zo stug, overigens, als dat je het over het hoofd zou kunnen zien. Of zou hier een andere variant van polderblindheid hebben toegeslagen?

Wat er precies met paal 186 gebeurt is de laatste 10 jaar is dus onduidelijk. Aan de slootkant, dan verdwenen, ineens in 2011 staat hij er weer, maar zo te zien op een andere plaats. Daar hebben we dan het Kadaster voor, hoeder van de grenspalen. Ik heb het Kadaster aangeschreven en gevraagd of grenspaal 186 ergens tussen 2006 en 2011 verplaatst is. Het antwoord van het Kadaster is duidelijk als het over de plaats van de paal gaat:

"De grenspaal 186 is door de landmeter van het Kadaster op locatie gecheckt of deze op zijn juiste coördinaten staat. Dit is inderdaad het geval. Omdat de Grenspaal iets scheef staat wijkt het midden van de paal ongeveer 17 cm af van zijn coördinaat."

Geen woord van het Kadaster over een verplaatsing tussen 2006 en 2011. Hij staat goed maar uit het lood, meer niet. Ik denk dus dat de paal verplaatst is (en dat we een kleine grenscorrectie hebben gehad?).

Het gele lijntje is de grens, paal 186 staat om en nabij de knik naar het noordwesten